Μηλίτσα που'σαι στον γκρεμό,με μήλα φορτωμένη

[ η εικόνα είναι της Μαρίας Κοκκίνου]

Ήτανε μια φορά που λέτε μια μηλιά που δεν έμοιαζε με καμιά άλλη. Αυτή η μηλιά είχε φυτρώσει στην άκρη ενός γκρεμού, με το μισό της κορμί να είναι στην άβυσσο και το άλλο της μισό στην γή. Καθόλου δεν την ένοιαζε που την φύσαγε ο αέρας από το φαράγγι, έλεγε πως την γέμιζε δροσιά και δύναμη. Και στ’ αλήθεια, τα λουλούδια της ήτανε μεγάλα και ζωηρά, πεταλούδες και μέλισσες τρέχανε εκεί να ρουφήξουν το νέκταρ της και σαν τραγούδι έμοιαζε το ζουζούνισμά τους κάτω απ τον καυτό καλοκαιριάτικο ήλιο.

‘Όπως μπορείτε να φανταστείτε, αυτή η μηλιά είχε δύο χαρακτήρες. Ο ένας της αβύσσου, ήταν εξαιρετικά γενναιόδωρος και τολμηρός, γεννημένος για σπουδαία πράγματα. Ο άλλος, εκείνος που ακουμπούσε την σκιά του στο χωμάτινο μονοπάτι, ήταν πονόψυχος και καλωσυνάτος. Και τι δεν θάδινε να είχε μια πλούσια σαν του πλάτανου σκιά, κάθε που κάποιος διαβάτης έψαχνε να δροσίσει λίγο το κεφάλι μες στο κατακαλόκαιρο.

Μια μέρα, μια γυναίκα στάθηκε κάτω της. Ήτανε λυπημένη και κάτι σαν απελπισία σκέπαζε τα μάτια της. Η μηλιά, ήθελε πολύ να μάθει γιατί η γυναίκα πονούσε τόσο πολύ, γι’ αυτό έβαλε τα δυνατά της και γέμισε τον αέρα με ένα άρωμα που ποτέ πριν άνθρωπος δεν είχε ξαναμυρίσει.

Η γυναίκα σήκωσε το κεφάλι και είδε ν αστράφτουν στο φως τα πιο όμορφα κόκκινα μήλα που είχε δει ποτέ στην ζωή της. Άπλωσε το χέρι, έκοψε ένα και το δάγκωσε. Το μήλο, καθώς έφτανε στους νευρώνες της γλώσσας της, την γέμιζε με μια παράξενη γαλήνη, σαν όλη η δύναμη της φύσης να είχε συγκεντρωθεί σε τούτον τον καρπό με έναν και μοναδικό σκοπό. Να της ξεπλύνουν την ύπαρξη από όση δυστυχία κουβαλούσε. Σήκωσε τα μάτια της και ξανακοίταξε την μηλιά. Της φάνηκε πως είδε μια γυναίκα να της χαμογελάει σαν να την ήξερε χρόνια, σαν σε μιαν άλλη ζωή να ήτανε άνθρωπος κατάδικός της ή από αίμα, ή από αγάπη.

Η γυναίκα δεν δίστασε λεπτό. Δίπλα στην μηλιά έχτισε το σπιτάκι της και έμεινε για πάντα εκεί, εκεί όπου δεν χρειάζονταν λόγια για να πει κανείς «σ αγαπώ».

Κυριακή της αποκριάς:

 

Μεσημέρι. Η βροχή μαστιγώνει αλύπητα το νερό της λίμνης. "Πάει η χαρά της μπουμπούνας", σκέφτομαι καθώς αποφασίζω (όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια, όλο και πιο εύκολα) να μην βγω το βράδυ στην πλατεία. Όμως είναι τόσο όμορφο το τοπίο μες στη βροχή που ξεχνάω να νοιώσω τύψεις. Τα δέντρα στην άκρη του δρόμου λυγίζουν τα ξερά κλαδιά τους μέχρι κάτω, μέσα στο νερό, λένε τα μυστικά τους στην λίμνη, λένε το τί είδανε από τα ψηλά που κατεβήκανε, μιλάνε για την μοναξιά του χειμώνα, λαχταράνε την καταπράσινη άνοιξη.

Οι αργυροπελεκάνοι έχουν μαζευτεί μέσα στο σώμα τους και φαίνεται σαν να κοιμούνται δυσαρεστημένοι. Κυριαρχεί το γκρίζο χρώμα με κάτι λάμψεις ασημένιες, είναι όμορφα και μοναχικά, ούτε ένας περιπατητής, ούτε ένα αυτοκίνητο. Η βροχή, σε τέλεια συμφωνία με την λίμνη, παίζει κονσέρτο ασύλληπτης τελειότητας μόνο για τα δικά μου μάτια, μόνο για τα δικά μου αυτιά...

Χωρίς σωσίβια

Το σκίτσο είναι της Μαρίας Κοκκίνου

Ο άντρας της ζωής της είχε πολλά πρόσωπα. Στην αρχή είχε σγουρά σκούρα μαλλιά και γελαστά μάτια. Το βλέμμα του την ξεσήκωνε· είχε μέσα του όλη την άνοιξη και τα λουλούδια της ολάνθιστα και μυρωδάτα. Τα αστείρευτα φιλιά του έβαφαν την επιδερμίδα της κόκκινη, σαν λιβάδι με άλικες παπαρούνες της  ελληνικής άνοιξης. Έχετε ταξιδέψει στην Ελλάδα άνοιξη;

Σιγά- σιγά το πρόσωπό του άλλαξε· έγινε χλωμό και μελαγχολικό, μια σκοτεινιά που την τραβούσε και την έθελγε. Ήθελε  να γίνει δική του, να τον κάνει να την αγαπήσει, να την αγαπήσει τόσο πολύ, που να ξεχάσει την σκιά που τον συντρόφευε. Μια φορά, την κοίταξε βαθειά στα μάτια και της είπε σαν μεθυσμένος: «είσαι η θεά μου, η δική μου θεά». Εκείνη φορούσε ένα πλεχτό μπλέ φόρεμα, εκείνος φορούσε  μόνο την μορφή της.

Ύστερα ήρθαν άλλες ανάγκες, πιο γήινες και βασανιστικές. Ποιός αντιστάθηκε στο μονοπάτι της θείας επιθυμίας για να αντισταθεί και αυτή; Το μόνο που θυμάται από τότε, είναι ένα ζευγάρι χέρια στην πλάτη της και κείνη στην αγκαλιά του. Ω, τώρα που το σκέφτεται, θα μπορούσε να πεθάνει σε εκείνη την στιγμή μέσα, μόνο για τον ίλιγγο που της προξενούσαν δύο παλάμες κολλημένες στο δέρμα της κοντά στην ραχοκοκαλιά της. Και εκείνη να φεύγει,  να φεύγει φοβισμένη, σαν κυνηγημένη και σαν ορφανή.

Θυμάται και άλλα. Ένα σκουλαρίκι στο αυτί και ένα κίτρινο κοτλέ πουκάμισο. Μια μυρωδιά που της θύμιζε κάτι πολύ δικό της και που έμεινε να το μυρίσει για λίγο, χωρίς να ξέρει ακόμα πως εκείνη η μυρωδιά θα γινότανε μια μακρόχρονη πατρίδα και μια καρμική τιμωρία για την υπέροχη γυναικεία της αλαζονεία.

Άφησε για το τέλος μια φωνή, μόνο αυτή της είχε χαριστεί και για να την κερδίσει έχασε κάτι απ την δική της. Κούμπωσε στον λαιμό της το παράπονο και έγινε κόμπος, κάθε που συγκινείται και θέλει να δακρύσει, την πνίγει σαν να καταπίνει πορτοκάλι αμάσητο. 

Κάθεται τώρα στο φθινόπωρο της ζωής της και βλέπει τους έρωτές της να πετούν τριγύρω και να χορεύουν στον αέρα σαν τα ξερά φύλλα του δέντρου της ζωής της, και κείνη γαντζωμένη επάνω του να θέλει να φύγει μαζί τους και να μην μπορεί, να έχει γίνει ένα μαζί του και να κρατιέται απ τις ρίζες του και εκεί κολλημένη να μένει, σαν να φοβάται και να λαχταράει μαζί, σαν να επιθυμεί και να μετράει, χωρίς να θυμάται πως πάντα υπάρχει μια τελευταία ευκαιρία και πως το βαθύτερο μυστικό του έρωτα είναι η έλλειψη κάθε προστασίας, ένα πήδημα στο κενό χωρίς σωσίβια και αλεξίπτωτα..

Η νουγκατίνα.

Συχνά μου συμβαίνει κάθε που τρώω μια νουγκατίνα απ τον τζήλα, ο ουρανίσκος μου να γεμίζει γλυκειά γεύση και μία μοναδική ευωδιά η οποία με γυρίζει πολλά χρόνια πίσω, τότε που το ζαχαροπλαστείο ετούτο, είχε πίσω αυλή και κήπο και που οι μυρωδιές από τα  λαχταριστά γλυκά του, φτάνανε μέχρι το μπαλκόνι μου.

Η οδός 3ης Σεπτεμβρίου δεν υπήρχε τότε, μια ανηφόρα που οδηγούσε σε αδιέξοδο  μόνο, με ψηλές ακακίες και ένα χωμάτινο μονοπάτι ανάμεσα που οδηγούσε στην πλατεία Δαβάκη. Εκεί ήταν το σπίτι μου, ένα διαμέρισμα σε μια καινούργια πολυκατοικία που μύριζε σανίδι λουστραρισμένο και φρεσκοβαμμένους τοίχους και που οι λάμψεις του ήλιου από την λίμνη σε τυφλώνανε τα καλοκαιριάτικα μεσημέρια.

 Θυμάμαι πως φορούσα μπλέ ποδιά και άσπρο γιακαδάκι, πως ο δρόμος που ανηφόριζα για το γυμνάσιο, μύριζε άσφαλτο τα ζεστά μεσημέρια και πως για έναν παράξενο λόγο μου άρεσε αυτό. Τα στενά πεζοδρόμια, οι ανοιχτές πόρτες, το βουητό από τα εργαστήρια γουναρικής, τα πειράγματα των εργατών, η μυρωδιά από ζεστό ψωμί, ένα πολύβουο μελίσσι όλο ενέργεια και δύναμη η Μητροπόλεως, η κεντρική αρτηρία της πόλης.

Σήμερα, που όλα αυτά είναι παρελθόν και δεν υπάρχει πια κόσμος ούτε βουητό, που η Μητροπόλεως είναι ένα φάντασμα του εαυτού της και που οι διαβάτες που ανηφορίζουν μετράνε με τα βήματά τους τα κλειστά καταστήματα, μου δίνει χαρά που μία μυρωδιά γλυκού ξαναφωτίζει με την ίδια αίγλη στην μνήμη μου τους δρόμους της πόλης μου στα χρόνια της εφηβείας μου..

Η Νένη.

Τη ώρα που σου είπαν από το τηλέφωνο πως έφυγε η Νένη, διάβαζες ένα βιβλίο όπου ο συγγραφέας του ανακάτευε στο ίδιο κεφάλαιο (εν είδη ημερολογίου) τις ηλικίες του και από την παιδική του, δραπέτευε στην    επόμενη παράγραφο σε κάποια άλλη στιγμή της ζωής του, κάνοντας έναν (πολύ γοητευτικό ομολογουμένως) απολογισμό. Έξω, έλαμπε μια μέρα φωτεινή, χειμωνιάτικη και κρύα.

Σκέφτηκες λυπημένα, πως και η ζωή της θα μπορούσε να αποτελέσει υλικό για ένα παρόμοιο ημερολόγιο- βιβλίο, αν  δεν τελείωνε τόσο σύντομα και αν της είχε δοθεί ο χρόνος  να το κάνει  

Η Ελένη Τσαδήλα, γεννήθηκε και πέθανε στα πενήντα κάτι της χρόνια στην Καστοριά, ερωτευμένη με μια πόλη με την οποία συχνά ερχότανε σε αντιπαράθεση. Οι αγώνες της για την έλλειψη χώρων πολιτισμού  καθώς και η αντίστασή της μέσα από τον σύλλογο «το Σπασμένο Ρόδι» στην κατεδάφιση του πρώην στρατοπέδου Μαθιουδάκη αποτελούν ελάχιστο δείγμα του σπάνιου ήθους της, ενός ήθους εξαιρετικής ποιότητας, ελάχιστα κραυγαλέου, αλλά συχνά επιτυχώς αποτελεσματικού.

Αγαπούσε την πόλη, αγαπούσε την τέχνη, αγαπούσε και την ομορφιά σε όλες της τις εκφάνσεις,  με λατρεία  της για το θέατρο  να ξεχωρίζει. Η σκηνική της παρουσία κατέκλυζε την σκηνή και η ερμηνεία της αιχμαλώτιζε το κοινό, ένα κοινό το οποίο θα θρηνεί για καιρό  τον χαμό της.

Αν ποτέ αξιωθεί τούτη η πόλη να δει το πρώην στρατόπεδο Μαθιουδάκη χώρο πολιτισμού, σίγουρα το όνομα που θα του ταίριαζε να ξανά-βαφτιστεί θα είναι αυτό της Ελένης Τσαδήλα, για έναν ακόμη λόγο· γιατί ανήκε στην σπάνια ράτσα εκείνων των ανθρώπων  που δεν φοβήθηκαν  να προτάξουν το είναι τους απέναντι σε κάθε είδους ασχήμιες και ρατσισμούς, που αγάπησαν αυτήν την πόλη με όλο τους το είναι και που προσπάθησαν με όλη τους την ψυχή να κάνουν και τους άλλους να κατανοήσουν αυτήν την αναγκαιότητα.

Νοιώθεις, (με την θλίψη να σε βαραίνει) δραματικά φτωχότερη την Καστοριά με την απουσία της, πενθείς με τους στενούς της φίλους και συγγενείς και εύχεσαι κουρασμένα να μην είναι δυσαναπλήρωτο το κενό που αφήνει πίσω της.

Τόσο νέα, τόσο ωραία, τόσο αληθινή...

Καλοτάξιδη  να είναι η ψυχούλα της.